Your search for the hoolzhishgi Future (F)
biihidzóhí 50 entries

’Ach’ą́ nisin ndi shidíbé nído’ahígíí ’ádin.

meat.hunger 1-want.NI but 1-sheep 4-butcher.F 3-1.none.NI

’Ach’íí’ ła’ deeshį́į́ł.

rolled.intestine some 1-eat.F

’Ałah ’aleehgóó deesháál nínízinísh doodago béésh nitsíkeesí daats’í bee nidoonááł ’éí doodago t’áá hooghanídi daats’í KTNN yídíiłts’iił?

meeting-to 1-go-F 3-2 want.NI-Q or computer possibly 2-watch.F or just home-at possibly KTNN 3-2-listen.F

’Ákǫ́ǫ́ shił díí’ash.

there 1-with 2sg-go.du.F

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

’Ólta’góó daats’í deeshááł doodaii’ jooł bee nideeshneeł.

school-toward maybe 1-walk.F or ball 3-with 1-play.F

Át’ah ’índa shaa náádíídááł.

later 1-to again-2-come.F

Ch’éénísh’į́įgo náá’deeshtł’óół nissin.

out summer.GO 1-again.weave.F 1-desire

Chidí nahideeshnih ndi shibéeso ’ádin.

car 3-1-buy.F but 1-money 3-none.NI

Chidí tááségis yę́ę ninááhodoołtį́į́ł daaní.

car 3-1-wash.P past-Q 3-again.rain.F pl-3-say.NI

dadidínóołkał

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

dadiidį́į́ł

pl-3DO-1dpl-eat.it.F

dadiilbish

pl-3DO-1dpl-boil.it.F

Damóogo ’áłah ’aleeh ’áko ’áadi nihaadíínááł.

Sunday 3-gather 3-be so there-at 1-Pl-to-2-arrive.F

Damóogo ’áłah ’aleeh ’áko ’áadi nihaadíínááł.

Sunday 3-gather 3-be so there-at 1-Pl-to-2-arrive.F

dazhdidoołhįh

pl-3DO-4dpl-melt.it.F

deididoołhįh

pl-3DO-3dpl-melt.it.F

deidooyį́į́ł

pl-3DO-3dpl-eat.it.F

deidoołbish

pl-3DO-3dpl-boil.it.F

dideididoołjah

pl-3DO-3dpl-start.fire.F

dididoołjah

3DO-2dpl-start.fire.F

didínóołkał

3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

diidį́į́ł

3DO-1dpl-eat.it.F

Dziłghą́ą́’góó deeshááł nissin.

mountain-top-toward 1-go.F 1-want.CI

Ha’át’íísh neidiyoołnih nínízin?

who-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

Ha’át’íísh nizhé’é nahideeshnih nízin.

what-Q 2-father 3-1-buy.F 3-want.NI

hadadínóołchał

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadínéeshchał

3DO-1-card.it.(as.in.wool).F

haidínóołchał

3DO-3-card.it.(as.in.wool).F

Háí lá yiską́ągo Tónaneesdizígóó bił ’adeeswod

who discovery tomorrow.GO Tuba.City.GOO with 3-drive.F-Q

Hodíina’go bááh dootł’izhí deeshį́į́ł dóó ’ahwéé b ła’ deeshdlį́į́ł.

after.a.while-GO bread blue 3-1-eat.F and coffee 3-with some 3-1-drink.F

Hodíína’go ch’í’deeshnił.

later.GO out.animals.F

Hooghan ’adeeshłííł ndi tsineheeshjíí’ shee ’ádin.

hogan 1-build.F but lumber 1-with 3-none.NI

Náá’íídéeshtah nisin doodago t’óó siláogóó deeshááł.

again-1-go.school.F 1-want or merely military-to 1-go.F

neidooleeł

3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.F

nidadiilyeeł

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nidazhdooleeł

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nidííleeł

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

2-auntie 3-house-toward 2-run.F and there-at baby 3-to 2-care.CI FUT

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shínaaí shíká ’adoolwoł nisin ńt’éé’ ’áłt’ąą t’áadoo níyáa da.

1-older.brother 1-for 3-run.F 1-want.NI but after.all NEG 3-come.sg.P NEG

Tsxį́įłgo łees’áán ádíílííł; nimásání nihaa yíghááh!

quickly tortilla 2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

yideeshjį́į́ł

Future Mode: 1-become.black.F

yididínóołkał

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).F

yidooyį́į́ł

3DO-3-eat.it.F

yik’íididoodis

3DO-3-wrap.it.around.it.F

Yiską́ągo naaltsoos naa deesh’ááł.

tomorrow book 2-for 1-move.SRO.F

Yiską́ągo Bee’eldííldahsinilgóó ’adeesdee’.

tomorrow Albuquerque-to 4-PL.underway.F

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi, háádish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI